164ab3302SCarolineConcatto //===-- lib/Semantics/pointer-assignment.cpp ------------------------------===// 264ab3302SCarolineConcatto // 364ab3302SCarolineConcatto // Part of the LLVM Project, under the Apache License v2.0 with LLVM Exceptions. 464ab3302SCarolineConcatto // See https://llvm.org/LICENSE.txt for license information. 564ab3302SCarolineConcatto // SPDX-License-Identifier: Apache-2.0 WITH LLVM-exception 664ab3302SCarolineConcatto // 764ab3302SCarolineConcatto //===----------------------------------------------------------------------===// 864ab3302SCarolineConcatto 964ab3302SCarolineConcatto #include "pointer-assignment.h" 10573fc618SPeter Klausler #include "definable.h" 1164ab3302SCarolineConcatto #include "flang/Common/idioms.h" 1264ab3302SCarolineConcatto #include "flang/Common/restorer.h" 1315c93766SPeter Klausler #include "flang/Common/template.h" 1464ab3302SCarolineConcatto #include "flang/Evaluate/characteristics.h" 1564ab3302SCarolineConcatto #include "flang/Evaluate/expression.h" 1664ab3302SCarolineConcatto #include "flang/Evaluate/fold.h" 1764ab3302SCarolineConcatto #include "flang/Evaluate/tools.h" 1864ab3302SCarolineConcatto #include "flang/Parser/message.h" 1964ab3302SCarolineConcatto #include "flang/Parser/parse-tree-visitor.h" 2064ab3302SCarolineConcatto #include "flang/Parser/parse-tree.h" 2164ab3302SCarolineConcatto #include "flang/Semantics/expression.h" 2264ab3302SCarolineConcatto #include "flang/Semantics/symbol.h" 2364ab3302SCarolineConcatto #include "flang/Semantics/tools.h" 248670e499SCaroline Concatto #include "llvm/Support/raw_ostream.h" 2564ab3302SCarolineConcatto #include <optional> 2664ab3302SCarolineConcatto #include <set> 2764ab3302SCarolineConcatto #include <string> 2864ab3302SCarolineConcatto #include <type_traits> 2964ab3302SCarolineConcatto 3064ab3302SCarolineConcatto // Semantic checks for pointer assignment. 3164ab3302SCarolineConcatto 3264ab3302SCarolineConcatto namespace Fortran::semantics { 3364ab3302SCarolineConcatto 3464ab3302SCarolineConcatto using namespace parser::literals; 3564ab3302SCarolineConcatto using evaluate::characteristics::DummyDataObject; 3664ab3302SCarolineConcatto using evaluate::characteristics::FunctionResult; 3764ab3302SCarolineConcatto using evaluate::characteristics::Procedure; 3864ab3302SCarolineConcatto using evaluate::characteristics::TypeAndShape; 3964ab3302SCarolineConcatto using parser::MessageFixedText; 4064ab3302SCarolineConcatto using parser::MessageFormattedText; 4164ab3302SCarolineConcatto 4264ab3302SCarolineConcatto class PointerAssignmentChecker { 4364ab3302SCarolineConcatto public: 44191d4872SPeter Klausler PointerAssignmentChecker(SemanticsContext &context, const Scope &scope, 45191d4872SPeter Klausler parser::CharBlock source, const std::string &description) 46573fc618SPeter Klausler : context_{context}, scope_{scope}, source_{source}, description_{ 47573fc618SPeter Klausler description} {} 48573fc618SPeter Klausler PointerAssignmentChecker( 49191d4872SPeter Klausler SemanticsContext &context, const Scope &scope, const Symbol &lhs) 50573fc618SPeter Klausler : context_{context}, scope_{scope}, source_{lhs.name()}, 51562bfe12Speter klausler description_{"pointer '"s + lhs.name().ToString() + '\''}, lhs_{&lhs} { 52191d4872SPeter Klausler set_lhsType(TypeAndShape::Characterize(lhs, foldingContext_)); 5364ab3302SCarolineConcatto set_isContiguous(lhs.attrs().test(Attr::CONTIGUOUS)); 5464ab3302SCarolineConcatto set_isVolatile(lhs.attrs().test(Attr::VOLATILE)); 5564ab3302SCarolineConcatto } 5664ab3302SCarolineConcatto PointerAssignmentChecker &set_lhsType(std::optional<TypeAndShape> &&); 5764ab3302SCarolineConcatto PointerAssignmentChecker &set_isContiguous(bool); 5864ab3302SCarolineConcatto PointerAssignmentChecker &set_isVolatile(bool); 5964ab3302SCarolineConcatto PointerAssignmentChecker &set_isBoundsRemapping(bool); 60f82ee155SPeter Klausler PointerAssignmentChecker &set_isAssumedRank(bool); 611fa9ef62SPeter Klausler PointerAssignmentChecker &set_pointerComponentLHS(const Symbol *); 62573fc618SPeter Klausler bool CheckLeftHandSide(const SomeExpr &); 634171f80dSpeter klausler bool Check(const SomeExpr &); 6464ab3302SCarolineConcatto 6564ab3302SCarolineConcatto private: 66b8641bfcSPeter Klausler bool CharacterizeProcedure(); 674171f80dSpeter klausler template <typename T> bool Check(const T &); 684171f80dSpeter klausler template <typename T> bool Check(const evaluate::Expr<T> &); 694171f80dSpeter klausler template <typename T> bool Check(const evaluate::FunctionRef<T> &); 704171f80dSpeter klausler template <typename T> bool Check(const evaluate::Designator<T> &); 714171f80dSpeter klausler bool Check(const evaluate::NullPointer &); 724171f80dSpeter klausler bool Check(const evaluate::ProcedureDesignator &); 734171f80dSpeter klausler bool Check(const evaluate::ProcedureRef &); 7464ab3302SCarolineConcatto // Target is a procedure 7595f4ca7fSPeter Klausler bool Check(parser::CharBlock rhsName, bool isCall, 7695f4ca7fSPeter Klausler const Procedure * = nullptr, 7795f4ca7fSPeter Klausler const evaluate::SpecificIntrinsic *specific = nullptr); 7864ab3302SCarolineConcatto bool LhsOkForUnlimitedPoly() const; 79*b8513e43SPeter Klausler std::optional<MessageFormattedText> CheckRanks(const TypeAndShape &rhs) const; 8064ab3302SCarolineConcatto template <typename... A> parser::Message *Say(A &&...); 810f973ac7SPeter Klausler template <typename FeatureOrUsageWarning, typename... A> 820f973ac7SPeter Klausler parser::Message *Warn(FeatureOrUsageWarning, A &&...); 8364ab3302SCarolineConcatto 84191d4872SPeter Klausler SemanticsContext &context_; 85191d4872SPeter Klausler evaluate::FoldingContext &foldingContext_{context_.foldingContext()}; 86573fc618SPeter Klausler const Scope &scope_; 8764ab3302SCarolineConcatto const parser::CharBlock source_; 8864ab3302SCarolineConcatto const std::string description_; 8964ab3302SCarolineConcatto const Symbol *lhs_{nullptr}; 9064ab3302SCarolineConcatto std::optional<TypeAndShape> lhsType_; 9164ab3302SCarolineConcatto std::optional<Procedure> procedure_; 92b8641bfcSPeter Klausler bool characterizedProcedure_{false}; 9364ab3302SCarolineConcatto bool isContiguous_{false}; 9464ab3302SCarolineConcatto bool isVolatile_{false}; 9564ab3302SCarolineConcatto bool isBoundsRemapping_{false}; 96f82ee155SPeter Klausler bool isAssumedRank_{false}; 971fa9ef62SPeter Klausler const Symbol *pointerComponentLHS_{nullptr}; 9864ab3302SCarolineConcatto }; 9964ab3302SCarolineConcatto 10064ab3302SCarolineConcatto PointerAssignmentChecker &PointerAssignmentChecker::set_lhsType( 10164ab3302SCarolineConcatto std::optional<TypeAndShape> &&lhsType) { 10264ab3302SCarolineConcatto lhsType_ = std::move(lhsType); 10364ab3302SCarolineConcatto return *this; 10464ab3302SCarolineConcatto } 10564ab3302SCarolineConcatto 10664ab3302SCarolineConcatto PointerAssignmentChecker &PointerAssignmentChecker::set_isContiguous( 10764ab3302SCarolineConcatto bool isContiguous) { 10864ab3302SCarolineConcatto isContiguous_ = isContiguous; 10964ab3302SCarolineConcatto return *this; 11064ab3302SCarolineConcatto } 11164ab3302SCarolineConcatto 11264ab3302SCarolineConcatto PointerAssignmentChecker &PointerAssignmentChecker::set_isVolatile( 11364ab3302SCarolineConcatto bool isVolatile) { 11464ab3302SCarolineConcatto isVolatile_ = isVolatile; 11564ab3302SCarolineConcatto return *this; 11664ab3302SCarolineConcatto } 11764ab3302SCarolineConcatto 11864ab3302SCarolineConcatto PointerAssignmentChecker &PointerAssignmentChecker::set_isBoundsRemapping( 11964ab3302SCarolineConcatto bool isBoundsRemapping) { 12064ab3302SCarolineConcatto isBoundsRemapping_ = isBoundsRemapping; 12164ab3302SCarolineConcatto return *this; 12264ab3302SCarolineConcatto } 12364ab3302SCarolineConcatto 124f82ee155SPeter Klausler PointerAssignmentChecker &PointerAssignmentChecker::set_isAssumedRank( 125f82ee155SPeter Klausler bool isAssumedRank) { 126f82ee155SPeter Klausler isAssumedRank_ = isAssumedRank; 127f82ee155SPeter Klausler return *this; 128f82ee155SPeter Klausler } 129f82ee155SPeter Klausler 1301fa9ef62SPeter Klausler PointerAssignmentChecker &PointerAssignmentChecker::set_pointerComponentLHS( 1311fa9ef62SPeter Klausler const Symbol *symbol) { 1321fa9ef62SPeter Klausler pointerComponentLHS_ = symbol; 1331fa9ef62SPeter Klausler return *this; 1341fa9ef62SPeter Klausler } 1351fa9ef62SPeter Klausler 136b8641bfcSPeter Klausler bool PointerAssignmentChecker::CharacterizeProcedure() { 137b8641bfcSPeter Klausler if (!characterizedProcedure_) { 138b8641bfcSPeter Klausler characterizedProcedure_ = true; 139b8641bfcSPeter Klausler if (lhs_ && IsProcedure(*lhs_)) { 140191d4872SPeter Klausler procedure_ = Procedure::Characterize(*lhs_, foldingContext_); 141b8641bfcSPeter Klausler } 142b8641bfcSPeter Klausler } 143b8641bfcSPeter Klausler return procedure_.has_value(); 144b8641bfcSPeter Klausler } 145b8641bfcSPeter Klausler 146573fc618SPeter Klausler bool PointerAssignmentChecker::CheckLeftHandSide(const SomeExpr &lhs) { 147191d4872SPeter Klausler if (auto whyNot{WhyNotDefinable(foldingContext_.messages().at(), scope_, 148573fc618SPeter Klausler DefinabilityFlags{DefinabilityFlag::PointerDefinition}, lhs)}) { 1491fa9ef62SPeter Klausler if (auto *msg{Say( 150573fc618SPeter Klausler "The left-hand side of a pointer assignment is not definable"_err_en_US)}) { 151d5285fefSPeter Klausler msg->Attach(std::move(whyNot->set_severity(parser::Severity::Because))); 152573fc618SPeter Klausler } 153573fc618SPeter Klausler return false; 1549ab292d7SPeter Klausler } else if (evaluate::IsAssumedRank(lhs)) { 1559ab292d7SPeter Klausler Say("The left-hand side of a pointer assignment must not be an assumed-rank dummy argument"_err_en_US); 1569ab292d7SPeter Klausler return false; 157573fc618SPeter Klausler } else { 158573fc618SPeter Klausler return true; 159573fc618SPeter Klausler } 160573fc618SPeter Klausler } 161573fc618SPeter Klausler 1624171f80dSpeter klausler template <typename T> bool PointerAssignmentChecker::Check(const T &) { 16364ab3302SCarolineConcatto // Catch-all case for really bad target expression 16464ab3302SCarolineConcatto Say("Target associated with %s must be a designator or a call to a" 16564ab3302SCarolineConcatto " pointer-valued function"_err_en_US, 16664ab3302SCarolineConcatto description_); 1674171f80dSpeter klausler return false; 16864ab3302SCarolineConcatto } 16964ab3302SCarolineConcatto 17064ab3302SCarolineConcatto template <typename T> 1714171f80dSpeter klausler bool PointerAssignmentChecker::Check(const evaluate::Expr<T> &x) { 172cd03e96fSPeter Klausler return common::visit([&](const auto &x) { return Check(x); }, x.u); 17364ab3302SCarolineConcatto } 17464ab3302SCarolineConcatto 1754171f80dSpeter klausler bool PointerAssignmentChecker::Check(const SomeExpr &rhs) { 17664ab3302SCarolineConcatto if (HasVectorSubscript(rhs)) { // C1025 17764ab3302SCarolineConcatto Say("An array section with a vector subscript may not be a pointer target"_err_en_US); 1784171f80dSpeter klausler return false; 1791fa9ef62SPeter Klausler } 1801fa9ef62SPeter Klausler if (ExtractCoarrayRef(rhs)) { // C1026 18164ab3302SCarolineConcatto Say("A coindexed object may not be a pointer target"_err_en_US); 1824171f80dSpeter klausler return false; 18364ab3302SCarolineConcatto } 1841fa9ef62SPeter Klausler if (!common::visit([&](const auto &x) { return Check(x); }, rhs.u)) { 1851fa9ef62SPeter Klausler return false; 1861fa9ef62SPeter Klausler } 1871fa9ef62SPeter Klausler if (IsNullPointer(rhs)) { 1881fa9ef62SPeter Klausler return true; 1891fa9ef62SPeter Klausler } 1901fa9ef62SPeter Klausler if (lhs_ && IsProcedure(*lhs_)) { 1911fa9ef62SPeter Klausler return true; 1921fa9ef62SPeter Klausler } 1931fa9ef62SPeter Klausler if (const auto *pureProc{FindPureProcedureContaining(scope_)}) { 1941fa9ef62SPeter Klausler if (pointerComponentLHS_) { // C1594(4) is a hard error 1951fa9ef62SPeter Klausler if (const Symbol * object{FindExternallyVisibleObject(rhs, *pureProc)}) { 1961fa9ef62SPeter Klausler if (auto *msg{Say( 1971fa9ef62SPeter Klausler "Externally visible object '%s' may not be associated with pointer component '%s' in a pure procedure"_err_en_US, 1981fa9ef62SPeter Klausler object->name(), pointerComponentLHS_->name())}) { 1991fa9ef62SPeter Klausler msg->Attach(object->name(), "Object declaration"_en_US) 2001fa9ef62SPeter Klausler .Attach( 2011fa9ef62SPeter Klausler pointerComponentLHS_->name(), "Pointer declaration"_en_US); 2021fa9ef62SPeter Klausler } 2031fa9ef62SPeter Klausler return false; 2041fa9ef62SPeter Klausler } 2051fa9ef62SPeter Klausler } else if (const Symbol * base{GetFirstSymbol(rhs)}) { 2061fa9ef62SPeter Klausler if (const char *why{WhyBaseObjectIsSuspicious( 2071fa9ef62SPeter Klausler base->GetUltimate(), scope_)}) { // C1594(3) 208191d4872SPeter Klausler evaluate::SayWithDeclaration(foldingContext_.messages(), *base, 2091fa9ef62SPeter Klausler "A pure subprogram may not use '%s' as the target of pointer assignment because it is %s"_err_en_US, 2101fa9ef62SPeter Klausler base->name(), why); 2111fa9ef62SPeter Klausler return false; 2121fa9ef62SPeter Klausler } 2131fa9ef62SPeter Klausler } 2141fa9ef62SPeter Klausler } 2151fa9ef62SPeter Klausler if (isContiguous_) { 216191d4872SPeter Klausler if (auto contiguous{evaluate::IsContiguous(rhs, foldingContext_)}) { 2171fa9ef62SPeter Klausler if (!*contiguous) { 2181fa9ef62SPeter Klausler Say("CONTIGUOUS pointer may not be associated with a discontiguous target"_err_en_US); 2191fa9ef62SPeter Klausler return false; 2201fa9ef62SPeter Klausler } 2210f973ac7SPeter Klausler } else { 2220f973ac7SPeter Klausler Warn(common::UsageWarning::PointerToPossibleNoncontiguous, 2230f973ac7SPeter Klausler "Target of CONTIGUOUS pointer association is not known to be contiguous"_warn_en_US); 2241fa9ef62SPeter Klausler } 2251fa9ef62SPeter Klausler } 2261fa9ef62SPeter Klausler // Warn about undefinable data targets 2270f973ac7SPeter Klausler if (auto because{ 2280f973ac7SPeter Klausler WhyNotDefinable(foldingContext_.messages().at(), scope_, {}, rhs)}) { 2290f973ac7SPeter Klausler if (auto *msg{Warn(common::UsageWarning::PointerToUndefinable, 2300f973ac7SPeter Klausler "Pointer target is not a definable variable"_warn_en_US)}) { 2310f973ac7SPeter Klausler msg->Attach(std::move(because->set_severity(parser::Severity::Because))); 2321fa9ef62SPeter Klausler return false; 2331fa9ef62SPeter Klausler } 234191d4872SPeter Klausler } 2351fa9ef62SPeter Klausler return true; 23664ab3302SCarolineConcatto } 23764ab3302SCarolineConcatto 2384171f80dSpeter klausler bool PointerAssignmentChecker::Check(const evaluate::NullPointer &) { 2394171f80dSpeter klausler return true; // P => NULL() without MOLD=; always OK 24064ab3302SCarolineConcatto } 24164ab3302SCarolineConcatto 24264ab3302SCarolineConcatto template <typename T> 2434171f80dSpeter klausler bool PointerAssignmentChecker::Check(const evaluate::FunctionRef<T> &f) { 24464ab3302SCarolineConcatto std::string funcName; 24564ab3302SCarolineConcatto const auto *symbol{f.proc().GetSymbol()}; 24664ab3302SCarolineConcatto if (symbol) { 24764ab3302SCarolineConcatto funcName = symbol->name().ToString(); 24864ab3302SCarolineConcatto } else if (const auto *intrinsic{f.proc().GetSpecificIntrinsic()}) { 24964ab3302SCarolineConcatto funcName = intrinsic->name; 25064ab3302SCarolineConcatto } 251cb263919SPeter Klausler auto proc{ 252cb263919SPeter Klausler Procedure::Characterize(f.proc(), foldingContext_, /*emitError=*/true)}; 25364ab3302SCarolineConcatto if (!proc) { 2544171f80dSpeter klausler return false; 25564ab3302SCarolineConcatto } 25664ab3302SCarolineConcatto std::optional<MessageFixedText> msg; 25764ab3302SCarolineConcatto const auto &funcResult{proc->functionResult}; // C1025 25864ab3302SCarolineConcatto if (!funcResult) { 25964ab3302SCarolineConcatto msg = "%s is associated with the non-existent result of reference to" 26064ab3302SCarolineConcatto " procedure"_err_en_US; 261b8641bfcSPeter Klausler } else if (CharacterizeProcedure()) { 26264ab3302SCarolineConcatto // Shouldn't be here in this function unless lhs is an object pointer. 26364ab3302SCarolineConcatto msg = "Procedure %s is associated with the result of a reference to" 26464ab3302SCarolineConcatto " function '%s' that does not return a procedure pointer"_err_en_US; 26564ab3302SCarolineConcatto } else if (funcResult->IsProcedurePointer()) { 26664ab3302SCarolineConcatto msg = "Object %s is associated with the result of a reference to" 26764ab3302SCarolineConcatto " function '%s' that is a procedure pointer"_err_en_US; 26864ab3302SCarolineConcatto } else if (!funcResult->attrs.test(FunctionResult::Attr::Pointer)) { 26964ab3302SCarolineConcatto msg = "%s is associated with the result of a reference to function '%s'" 27064ab3302SCarolineConcatto " that is a not a pointer"_err_en_US; 27164ab3302SCarolineConcatto } else if (isContiguous_ && 27264ab3302SCarolineConcatto !funcResult->attrs.test(FunctionResult::Attr::Contiguous)) { 2730f973ac7SPeter Klausler auto restorer{common::ScopedSet(lhs_, symbol)}; 2740f973ac7SPeter Klausler if (Warn(common::UsageWarning::PointerToPossibleNoncontiguous, 2750f973ac7SPeter Klausler "CONTIGUOUS %s is associated with the result of reference to function '%s' that is not known to be contiguous"_warn_en_US, 2760f973ac7SPeter Klausler description_, funcName)) { 2770f973ac7SPeter Klausler return false; 278505f6da1SPeter Klausler } 27964ab3302SCarolineConcatto } else if (lhsType_) { 28064ab3302SCarolineConcatto const auto *frTypeAndShape{funcResult->GetTypeAndShape()}; 28164ab3302SCarolineConcatto CHECK(frTypeAndShape); 282*b8513e43SPeter Klausler if (frTypeAndShape->type().IsUnlimitedPolymorphic() && 283*b8513e43SPeter Klausler LhsOkForUnlimitedPoly()) { 284*b8513e43SPeter Klausler // Special case exception to type checking (F'2023 C1017); 285*b8513e43SPeter Klausler // still check rank compatibility. 286*b8513e43SPeter Klausler if (auto msg{CheckRanks(*frTypeAndShape)}) { 287*b8513e43SPeter Klausler Say(*msg); 288*b8513e43SPeter Klausler return false; 289*b8513e43SPeter Klausler } 290*b8513e43SPeter Klausler } else if (!lhsType_->IsCompatibleWith(foldingContext_.messages(), 291*b8513e43SPeter Klausler *frTypeAndShape, "pointer", "function result", 292*b8513e43SPeter Klausler /*omitShapeConformanceCheck=*/isBoundsRemapping_ || 293*b8513e43SPeter Klausler isAssumedRank_, 294dfecbcaeSpeter klausler evaluate::CheckConformanceFlags::BothDeferredShape)) { 295bcb2591bSpeter klausler return false; // IsCompatibleWith() emitted message 29664ab3302SCarolineConcatto } 29764ab3302SCarolineConcatto } 29864ab3302SCarolineConcatto if (msg) { 29964ab3302SCarolineConcatto auto restorer{common::ScopedSet(lhs_, symbol)}; 30064ab3302SCarolineConcatto Say(*msg, description_, funcName); 3014171f80dSpeter klausler return false; 30264ab3302SCarolineConcatto } 3034171f80dSpeter klausler return true; 30464ab3302SCarolineConcatto } 30564ab3302SCarolineConcatto 30664ab3302SCarolineConcatto template <typename T> 3074171f80dSpeter klausler bool PointerAssignmentChecker::Check(const evaluate::Designator<T> &d) { 30864ab3302SCarolineConcatto const Symbol *last{d.GetLastSymbol()}; 30964ab3302SCarolineConcatto const Symbol *base{d.GetBaseObject().symbol()}; 31064ab3302SCarolineConcatto if (!last || !base) { 31164ab3302SCarolineConcatto // P => "character literal"(1:3) 3121fa9ef62SPeter Klausler Say("Pointer target is not a named entity"_err_en_US); 3134171f80dSpeter klausler return false; 31464ab3302SCarolineConcatto } 31564ab3302SCarolineConcatto std::optional<std::variant<MessageFixedText, MessageFormattedText>> msg; 316b8641bfcSPeter Klausler if (CharacterizeProcedure()) { 31764ab3302SCarolineConcatto // Shouldn't be here in this function unless lhs is an object pointer. 31864ab3302SCarolineConcatto msg = "In assignment to procedure %s, the target is not a procedure or" 31964ab3302SCarolineConcatto " procedure pointer"_err_en_US; 32064ab3302SCarolineConcatto } else if (!evaluate::GetLastTarget(GetSymbolVector(d))) { // C1025 32164ab3302SCarolineConcatto msg = "In assignment to object %s, the target '%s' is not an object with" 32264ab3302SCarolineConcatto " POINTER or TARGET attributes"_err_en_US; 323191d4872SPeter Klausler } else if (auto rhsType{TypeAndShape::Characterize(d, foldingContext_)}) { 32464ab3302SCarolineConcatto if (!lhsType_) { 32564ab3302SCarolineConcatto msg = "%s associated with object '%s' with incompatible type or" 32664ab3302SCarolineConcatto " shape"_err_en_US; 32764ab3302SCarolineConcatto } else if (rhsType->corank() > 0 && 32864ab3302SCarolineConcatto (isVolatile_ != last->attrs().test(Attr::VOLATILE))) { // C1020 32964ab3302SCarolineConcatto // TODO: what if A is VOLATILE in A%B%C? need a better test here 33064ab3302SCarolineConcatto if (isVolatile_) { 33164ab3302SCarolineConcatto msg = "Pointer may not be VOLATILE when target is a" 33264ab3302SCarolineConcatto " non-VOLATILE coarray"_err_en_US; 33364ab3302SCarolineConcatto } else { 33464ab3302SCarolineConcatto msg = "Pointer must be VOLATILE when target is a" 33564ab3302SCarolineConcatto " VOLATILE coarray"_err_en_US; 33664ab3302SCarolineConcatto } 337*b8513e43SPeter Klausler } else if (auto m{CheckRanks(*rhsType)}) { 338*b8513e43SPeter Klausler msg = std::move(*m); 33964ab3302SCarolineConcatto } else if (rhsType->type().IsUnlimitedPolymorphic()) { 34064ab3302SCarolineConcatto if (!LhsOkForUnlimitedPoly()) { 34164ab3302SCarolineConcatto msg = "Pointer type must be unlimited polymorphic or non-extensible" 34264ab3302SCarolineConcatto " derived type when target is unlimited polymorphic"_err_en_US; 34364ab3302SCarolineConcatto } 344*b8513e43SPeter Klausler } else if (!lhsType_->type().IsTkLenCompatibleWith(rhsType->type())) { 34564ab3302SCarolineConcatto msg = MessageFormattedText{ 34664ab3302SCarolineConcatto "Target type %s is not compatible with pointer type %s"_err_en_US, 34764ab3302SCarolineConcatto rhsType->type().AsFortran(), lhsType_->type().AsFortran()}; 34864ab3302SCarolineConcatto } 34964ab3302SCarolineConcatto } 35064ab3302SCarolineConcatto if (msg) { 35164ab3302SCarolineConcatto auto restorer{common::ScopedSet(lhs_, last)}; 35264ab3302SCarolineConcatto if (auto *m{std::get_if<MessageFixedText>(&*msg)}) { 3538670e499SCaroline Concatto std::string buf; 3548670e499SCaroline Concatto llvm::raw_string_ostream ss{buf}; 35564ab3302SCarolineConcatto d.AsFortran(ss); 356d5dd7d23SYoungsuk Kim Say(*m, description_, buf); 35764ab3302SCarolineConcatto } else { 35864ab3302SCarolineConcatto Say(std::get<MessageFormattedText>(*msg)); 35964ab3302SCarolineConcatto } 3604171f80dSpeter klausler return false; 36133c27f28SPeter Klausler } else { 36233c27f28SPeter Klausler context_.NoteDefinedSymbol(*base); 3634171f80dSpeter klausler return true; 36464ab3302SCarolineConcatto } 36533c27f28SPeter Klausler } 36664ab3302SCarolineConcatto 36764ab3302SCarolineConcatto // Common handling for procedure pointer right-hand sides 36895f4ca7fSPeter Klausler bool PointerAssignmentChecker::Check(parser::CharBlock rhsName, bool isCall, 36995f4ca7fSPeter Klausler const Procedure *rhsProcedure, 37095f4ca7fSPeter Klausler const evaluate::SpecificIntrinsic *specific) { 37162d874f2SPeter Klausler std::string whyNot; 372e86591b3SPeter Klausler std::optional<std::string> warning; 373b8641bfcSPeter Klausler CharacterizeProcedure(); 37462d874f2SPeter Klausler if (std::optional<MessageFixedText> msg{evaluate::CheckProcCompatibility( 3751c530b3dSPeter Klausler isCall, procedure_, rhsProcedure, specific, whyNot, warning, 3761c530b3dSPeter Klausler /*ignoreImplicitVsExplicit=*/isCall)}) { 37762d874f2SPeter Klausler Say(std::move(*msg), description_, rhsName, whyNot); 3784171f80dSpeter klausler return false; 37964ab3302SCarolineConcatto } 3800f973ac7SPeter Klausler if (warning) { 3810f973ac7SPeter Klausler Warn(common::UsageWarning::ProcDummyArgShapes, 3820f973ac7SPeter Klausler "%s and %s may not be completely compatible procedures: %s"_warn_en_US, 383e86591b3SPeter Klausler description_, rhsName, std::move(*warning)); 384e86591b3SPeter Klausler } 3854171f80dSpeter klausler return true; 38664ab3302SCarolineConcatto } 38764ab3302SCarolineConcatto 3884171f80dSpeter klausler bool PointerAssignmentChecker::Check(const evaluate::ProcedureDesignator &d) { 3890c0b2ea9SPeter Klausler const Symbol *symbol{d.GetSymbol()}; 3900c0b2ea9SPeter Klausler if (symbol) { 391bd28a0a5SPeter Klausler if (const auto *subp{ 392bd28a0a5SPeter Klausler symbol->GetUltimate().detailsIf<SubprogramDetails>()}) { 393bd28a0a5SPeter Klausler if (subp->stmtFunction()) { 394191d4872SPeter Klausler evaluate::SayWithDeclaration(foldingContext_.messages(), *symbol, 395bd28a0a5SPeter Klausler "Statement function '%s' may not be the target of a pointer assignment"_err_en_US, 396bd28a0a5SPeter Klausler symbol->name()); 397bd28a0a5SPeter Klausler return false; 398bd28a0a5SPeter Klausler } 3990f973ac7SPeter Klausler } else if (symbol->has<ProcBindingDetails>()) { 4000f973ac7SPeter Klausler evaluate::AttachDeclaration( 4010f973ac7SPeter Klausler Warn(common::LanguageFeature::BindingAsProcedure, 402fee041f6SPeter Klausler "Procedure binding '%s' used as target of a pointer assignment"_port_en_US, 4030f973ac7SPeter Klausler symbol->name()), 4040f973ac7SPeter Klausler *symbol); 405bd28a0a5SPeter Klausler } 406bd28a0a5SPeter Klausler } 407cb263919SPeter Klausler if (auto chars{ 408cb263919SPeter Klausler Procedure::Characterize(d, foldingContext_, /*emitError=*/true)}) { 4090c0b2ea9SPeter Klausler // Disregard the elemental attribute of RHS intrinsics. 4100c0b2ea9SPeter Klausler if (symbol && symbol->GetUltimate().attrs().test(Attr::INTRINSIC)) { 4110c0b2ea9SPeter Klausler chars->attrs.reset(Procedure::Attr::Elemental); 4120c0b2ea9SPeter Klausler } 41395f4ca7fSPeter Klausler return Check(d.GetName(), false, &*chars, d.GetSpecificIntrinsic()); 41464ab3302SCarolineConcatto } else { 4154171f80dSpeter klausler return Check(d.GetName(), false); 41664ab3302SCarolineConcatto } 41764ab3302SCarolineConcatto } 41864ab3302SCarolineConcatto 4194171f80dSpeter klausler bool PointerAssignmentChecker::Check(const evaluate::ProcedureRef &ref) { 42015c93766SPeter Klausler auto chars{Procedure::Characterize(ref, foldingContext_)}; 42115c93766SPeter Klausler return Check(ref.proc().GetName(), true, common::GetPtrFromOptional(chars)); 42264ab3302SCarolineConcatto } 42364ab3302SCarolineConcatto 42464ab3302SCarolineConcatto // The target can be unlimited polymorphic if the pointer is, or if it is 42564ab3302SCarolineConcatto // a non-extensible derived type. 42664ab3302SCarolineConcatto bool PointerAssignmentChecker::LhsOkForUnlimitedPoly() const { 42764ab3302SCarolineConcatto const auto &type{lhsType_->type()}; 42864ab3302SCarolineConcatto if (type.category() != TypeCategory::Derived || type.IsAssumedType()) { 42964ab3302SCarolineConcatto return false; 43064ab3302SCarolineConcatto } else if (type.IsUnlimitedPolymorphic()) { 43164ab3302SCarolineConcatto return true; 43264ab3302SCarolineConcatto } else { 43364ab3302SCarolineConcatto return !IsExtensibleType(&type.GetDerivedTypeSpec()); 43464ab3302SCarolineConcatto } 43564ab3302SCarolineConcatto } 43664ab3302SCarolineConcatto 437*b8513e43SPeter Klausler std::optional<MessageFormattedText> PointerAssignmentChecker::CheckRanks( 438*b8513e43SPeter Klausler const TypeAndShape &rhs) const { 439*b8513e43SPeter Klausler if (!isBoundsRemapping_ && 440*b8513e43SPeter Klausler !lhsType_->attrs().test(TypeAndShape::Attr::AssumedRank)) { 441*b8513e43SPeter Klausler int lhsRank{lhsType_->Rank()}; 442*b8513e43SPeter Klausler int rhsRank{rhs.Rank()}; 443*b8513e43SPeter Klausler if (lhsRank != rhsRank) { 444*b8513e43SPeter Klausler return MessageFormattedText{ 445*b8513e43SPeter Klausler "Pointer has rank %d but target has rank %d"_err_en_US, lhsRank, 446*b8513e43SPeter Klausler rhsRank}; 447*b8513e43SPeter Klausler } 448*b8513e43SPeter Klausler } 449*b8513e43SPeter Klausler return std::nullopt; 450*b8513e43SPeter Klausler } 451*b8513e43SPeter Klausler 45264ab3302SCarolineConcatto template <typename... A> 45364ab3302SCarolineConcatto parser::Message *PointerAssignmentChecker::Say(A &&...x) { 454191d4872SPeter Klausler auto *msg{foldingContext_.messages().Say(std::forward<A>(x)...)}; 455641ede93Speter klausler if (msg) { 45664ab3302SCarolineConcatto if (lhs_) { 45764ab3302SCarolineConcatto return evaluate::AttachDeclaration(msg, *lhs_); 458641ede93Speter klausler } 459641ede93Speter klausler if (!source_.empty()) { 46064ab3302SCarolineConcatto msg->Attach(source_, "Declaration of %s"_en_US, description_); 46164ab3302SCarolineConcatto } 462641ede93Speter klausler } 46364ab3302SCarolineConcatto return msg; 46464ab3302SCarolineConcatto } 46564ab3302SCarolineConcatto 4660f973ac7SPeter Klausler template <typename FeatureOrUsageWarning, typename... A> 4670f973ac7SPeter Klausler parser::Message *PointerAssignmentChecker::Warn( 4680f973ac7SPeter Klausler FeatureOrUsageWarning warning, A &&...x) { 4690f973ac7SPeter Klausler auto *msg{context_.Warn( 4700f973ac7SPeter Klausler warning, foldingContext_.messages().at(), std::forward<A>(x)...)}; 4710f973ac7SPeter Klausler if (msg) { 4720f973ac7SPeter Klausler if (lhs_) { 4730f973ac7SPeter Klausler return evaluate::AttachDeclaration(msg, *lhs_); 4740f973ac7SPeter Klausler } 4750f973ac7SPeter Klausler if (!source_.empty()) { 4760f973ac7SPeter Klausler msg->Attach(source_, "Declaration of %s"_en_US, description_); 4770f973ac7SPeter Klausler } 4780f973ac7SPeter Klausler } 4790f973ac7SPeter Klausler return msg; 4800f973ac7SPeter Klausler } 4810f973ac7SPeter Klausler 48264ab3302SCarolineConcatto // Verify that any bounds on the LHS of a pointer assignment are valid. 48364ab3302SCarolineConcatto // Return true if it is a bound-remapping so we can perform further checks. 48464ab3302SCarolineConcatto static bool CheckPointerBounds( 48564ab3302SCarolineConcatto evaluate::FoldingContext &context, const evaluate::Assignment &assignment) { 48664ab3302SCarolineConcatto auto &messages{context.messages()}; 48764ab3302SCarolineConcatto const SomeExpr &lhs{assignment.lhs}; 48864ab3302SCarolineConcatto const SomeExpr &rhs{assignment.rhs}; 48964ab3302SCarolineConcatto bool isBoundsRemapping{false}; 490cd03e96fSPeter Klausler std::size_t numBounds{common::visit( 49164ab3302SCarolineConcatto common::visitors{ 49264ab3302SCarolineConcatto [&](const evaluate::Assignment::BoundsSpec &bounds) { 49364ab3302SCarolineConcatto return bounds.size(); 49464ab3302SCarolineConcatto }, 49564ab3302SCarolineConcatto [&](const evaluate::Assignment::BoundsRemapping &bounds) { 49664ab3302SCarolineConcatto isBoundsRemapping = true; 49764ab3302SCarolineConcatto evaluate::ExtentExpr lhsSizeExpr{1}; 49864ab3302SCarolineConcatto for (const auto &bound : bounds) { 49964ab3302SCarolineConcatto lhsSizeExpr = std::move(lhsSizeExpr) * 50064ab3302SCarolineConcatto (common::Clone(bound.second) - common::Clone(bound.first) + 50164ab3302SCarolineConcatto evaluate::ExtentExpr{1}); 50264ab3302SCarolineConcatto } 50364ab3302SCarolineConcatto if (std::optional<std::int64_t> lhsSize{evaluate::ToInt64( 50464ab3302SCarolineConcatto evaluate::Fold(context, std::move(lhsSizeExpr)))}) { 50564ab3302SCarolineConcatto if (auto shape{evaluate::GetShape(context, rhs)}) { 50664ab3302SCarolineConcatto if (std::optional<std::int64_t> rhsSize{ 50764ab3302SCarolineConcatto evaluate::ToInt64(evaluate::Fold( 50864ab3302SCarolineConcatto context, evaluate::GetSize(std::move(*shape))))}) { 50964ab3302SCarolineConcatto if (*lhsSize > *rhsSize) { 51064ab3302SCarolineConcatto messages.Say( 51164ab3302SCarolineConcatto "Pointer bounds require %d elements but target has" 51264ab3302SCarolineConcatto " only %d"_err_en_US, 51364ab3302SCarolineConcatto *lhsSize, *rhsSize); // 10.2.2.3(9) 51464ab3302SCarolineConcatto } 51564ab3302SCarolineConcatto } 51664ab3302SCarolineConcatto } 51764ab3302SCarolineConcatto } 51864ab3302SCarolineConcatto return bounds.size(); 51964ab3302SCarolineConcatto }, 52064ab3302SCarolineConcatto [](const auto &) -> std::size_t { 52164ab3302SCarolineConcatto DIE("not valid for pointer assignment"); 52264ab3302SCarolineConcatto }, 52364ab3302SCarolineConcatto }, 52464ab3302SCarolineConcatto assignment.u)}; 52564ab3302SCarolineConcatto if (numBounds > 0) { 52664ab3302SCarolineConcatto if (lhs.Rank() != static_cast<int>(numBounds)) { 52764ab3302SCarolineConcatto messages.Say("Pointer '%s' has rank %d but the number of bounds specified" 52864ab3302SCarolineConcatto " is %d"_err_en_US, 52964ab3302SCarolineConcatto lhs.AsFortran(), lhs.Rank(), numBounds); // C1018 53064ab3302SCarolineConcatto } 53164ab3302SCarolineConcatto } 53264ab3302SCarolineConcatto if (isBoundsRemapping && rhs.Rank() != 1 && 533641ede93Speter klausler !evaluate::IsSimplyContiguous(rhs, context)) { 53464ab3302SCarolineConcatto messages.Say("Pointer bounds remapping target must have rank 1 or be" 53564ab3302SCarolineConcatto " simply contiguous"_err_en_US); // 10.2.2.3(9) 53664ab3302SCarolineConcatto } 53764ab3302SCarolineConcatto return isBoundsRemapping; 53864ab3302SCarolineConcatto } 53964ab3302SCarolineConcatto 540191d4872SPeter Klausler bool CheckPointerAssignment(SemanticsContext &context, 541573fc618SPeter Klausler const evaluate::Assignment &assignment, const Scope &scope) { 542573fc618SPeter Klausler return CheckPointerAssignment(context, assignment.lhs, assignment.rhs, scope, 543f82ee155SPeter Klausler CheckPointerBounds(context.foldingContext(), assignment), 544f82ee155SPeter Klausler /*isAssumedRank=*/false); 5454171f80dSpeter klausler } 5464171f80dSpeter klausler 547191d4872SPeter Klausler bool CheckPointerAssignment(SemanticsContext &context, const SomeExpr &lhs, 548f82ee155SPeter Klausler const SomeExpr &rhs, const Scope &scope, bool isBoundsRemapping, 549f82ee155SPeter Klausler bool isAssumedRank) { 55064ab3302SCarolineConcatto const Symbol *pointer{GetLastSymbol(lhs)}; 55164ab3302SCarolineConcatto if (!pointer) { 5524171f80dSpeter klausler return false; // error was reported 55364ab3302SCarolineConcatto } 554573fc618SPeter Klausler PointerAssignmentChecker checker{context, scope, *pointer}; 555573fc618SPeter Klausler checker.set_isBoundsRemapping(isBoundsRemapping); 556f82ee155SPeter Klausler checker.set_isAssumedRank(isAssumedRank); 557ad8f22c3SPeter Klausler bool lhsOk{checker.CheckLeftHandSide(lhs)}; 558ad8f22c3SPeter Klausler bool rhsOk{checker.Check(rhs)}; 559ad8f22c3SPeter Klausler return lhsOk && rhsOk; // don't short-circuit 56064ab3302SCarolineConcatto } 56164ab3302SCarolineConcatto 562191d4872SPeter Klausler bool CheckStructConstructorPointerComponent(SemanticsContext &context, 563573fc618SPeter Klausler const Symbol &lhs, const SomeExpr &rhs, const Scope &scope) { 5641fa9ef62SPeter Klausler return PointerAssignmentChecker{context, scope, lhs} 5651fa9ef62SPeter Klausler .set_pointerComponentLHS(&lhs) 5661fa9ef62SPeter Klausler .Check(rhs); 56764ab3302SCarolineConcatto } 56864ab3302SCarolineConcatto 569191d4872SPeter Klausler bool CheckPointerAssignment(SemanticsContext &context, parser::CharBlock source, 570191d4872SPeter Klausler const std::string &description, const DummyDataObject &lhs, 571f82ee155SPeter Klausler const SomeExpr &rhs, const Scope &scope, bool isAssumedRank) { 572573fc618SPeter Klausler return PointerAssignmentChecker{context, scope, source, description} 57364ab3302SCarolineConcatto .set_lhsType(common::Clone(lhs.type)) 57464ab3302SCarolineConcatto .set_isContiguous(lhs.attrs.test(DummyDataObject::Attr::Contiguous)) 57564ab3302SCarolineConcatto .set_isVolatile(lhs.attrs.test(DummyDataObject::Attr::Volatile)) 576f82ee155SPeter Klausler .set_isAssumedRank(isAssumedRank) 57764ab3302SCarolineConcatto .Check(rhs); 57864ab3302SCarolineConcatto } 57964ab3302SCarolineConcatto 5800c0b2ea9SPeter Klausler bool CheckInitialDataPointerTarget(SemanticsContext &context, 5810c0b2ea9SPeter Klausler const SomeExpr &pointer, const SomeExpr &init, const Scope &scope) { 582191d4872SPeter Klausler return evaluate::IsInitialDataTarget( 583191d4872SPeter Klausler init, &context.foldingContext().messages()) && 584f82ee155SPeter Klausler CheckPointerAssignment(context, pointer, init, scope, 585f82ee155SPeter Klausler /*isBoundsRemapping=*/false, 586f82ee155SPeter Klausler /*isAssumedRank=*/false); 5874171f80dSpeter klausler } 5884171f80dSpeter klausler 5891f879005STim Keith } // namespace Fortran::semantics 590